Matilda -- Chapter 17

CHUYỆN CỦA CÔ HONEY

            “Mình không có gì phải vội vã,” Cô Honey bảo, “vậy nên dùng trà thôi. Em ăn miếng bánh này luôn đi. Em hẳn phải đói lắm.”

            Matilda lấy miếng bánh thứ hai và bắt đầu chầm chậm ăn. Bơ cứng cũng không tệ lắm. Cô nghi ngờ việc mình có thể chỉ ra sự khác biệt giữa bơ cứng và bơ mềm, nếu không được bảo trước. “Cô Honey,” đột nhiên cô bé nói, “trường mình trả lương cô có tệ lắm không?”

            Cô Honey vụt nhìn lên. “Cũng không tệ lắm đâu,” cô đáp. “Cô được trả lương gần bằng các giáo viên khác.”

            “Nhưng khoản lương đó hẳn rất ít nếu cô nghèo đến thế này,” Matilda nói. “Tất cả giáo viên đều sống như thế này à, không đồ đạc, không bếp lò, không phòng tắm?”

            “Không, họ không như thế,” Cô Honey vất vả nói. “Cô chỉ tình cờ là ngoại lệ mà thôi.”

            “Em mong cô chỉ tình cờ thích sống theo lối giản dị,” Matilda bảo, dò xét sâu hơn. “Vì sống thế, ta đỡ phải quét dọn nhà cửa, lau chùi đồ đạc, phủi bụi mấy thứ đồ trang trí nhỏ nhít ngớ ngẩn hằng ngày. Và em cho là nếu không có tủ lạnh thì cô chả phải ra ngoài mua sắm mấy món đồ lặt vặt như trứng, kem, sốt mayonnaise để tống vào đó. Ta tiết kiệm được khối thứ khỏi phải mua ấy chứ.”

            Tới đây Matilda nhận thấy mặt Cô Honey đã có vẻ căng thẳng, khác thường. Toàn thân cô co lại. Vai nhô cao, môi mím chặt, và cô ngồi đó, ghì cái cốc trà bằng cả hai tay, mắt nhìn chằm chằm vào nó như thể đang tìm kiếm câu trả lời cho một câu hỏi không-ngây thơ-đến thế.

            Sau đó là một khoảng lặng dài đầy bối rối. Trong khoảng 30 giây, không khí trong căn phòng nhỏ bé thay đổi hoàn toàn và giờ nó rung lên trước sự khó xử và những điều bí mật. Matilda bảo, “Em rất xin lỗi vì hỏi cô những câu hỏi đó, Cô Honey ạ. Đó đâu phải chuyện của em.”

            Tới đây, Cô Honey như chợt bừng tỉnh. Cô lắc vai và rồi, thật cẩn thận, cô đặt cái cốc xuống khay.

            “Sao em không được hỏi chứ?” cô bảo. “Rốt cuộc thể nào em cũng hỏi mà. Em quá thông minh đến độ không thể không hỏi được. Có lẽ cô cũng muốn em hỏi. Có thể đó là lý do tại sao cô mời em đến đây. Thật ra, em là vị khách đầu tiên tới thăm túp lều này, từ khi cô chuyển đến ở, cách đây 2 năm.”

            Matilda không nói gì. Cô có thể cảm thấy sự căng thẳng đang tăng dần trong căn phòng nhỏ.

            “Em khôn ngoan hơn nhiều so với tuổi của mình, bé yêu ạ.” Cô Honey nói, “điều đó làm cô bối rối. Dù trông em như trẻ con, em thực sự chẳng trẻ con tí nào, bởi vì tâm trí, khả năng lý luận của em y như người lớn ấy. Vì thế cô cho rằng ta có thể gọi em là đứa trẻ-người lớn, nếu em hiểu ý của cô.”

            Matilda vẫn không nói gì. Cô chờ xem điều gì xảy ra tiếp theo.

            “Cho tới lúc này,” Cô Honey nói tiếp, “cô vẫn chưa thể nói cho ai nghe chuyện của mình. Cô không thể đối mặt với sự bối rối, và dù sao cô cũng đã mất đi lòng can đảm. Tí can đảm nào cô có được đều đã bị thổi bay mất từ hồi cô còn trẻ. Nhưng giờ, đột nhiên cô có một ước ao liều lĩnh, đó là kể hết mọi chuyện cho ai đó. Cô biết, em không chỉ là một cô bé nhỏ nhít mà còn có phép lạ nào đó trong người. Cô đã chính mắt nhìn thấy nó.”

            Matilda trở nên thật cảnh giác. Giọng cô giáo như vang lên lời cầu cứu. Nó là thế. Hẳn là thế.

            Rồi giọng nói đó lại cất lên. “Dùng thêm chút trà đi em,” giọng nói bảo. “Cô nghĩ vẫn còn một ít đấy.”

            Matilda gật đầu.

            Cô Honey rót thêm trà vào cả hai cốc, cho thêm sữa. Rồi cô lại bưng cốc trà của mình lên bằng cả hai tay, và ngồi đó, nhấm nháp.

            Có một khoảng lặng dài trước khi cô cất tiếng trở lại, “Cô có thể kể cho em nghe một chuyện được không?”

            “Dĩ nhiên là được ạ,” Matilda đáp.

            “Cô 23 tuổi,” Cô Honey kể, “và khi cô sinh ra, thì bố cô là bác sĩ ở ngôi làng này. Bọn cô có một căn nhà cổ xinh đẹp, rất lớn, xây bằng gạch đỏ. Nó ở trong rừng cách xa đây, sau mấy quả đồi. Cô không nghĩ là em biết chỗ đó.”

            Matilda im lặng.

            “Cô sinh ra ở đó,” Cô Honey kể tiếp. “Và rồi bi kịch đầu tiên xảy đến. Mẹ cô mất khi cô lên hai. Bố cô, một bác sĩ bận rộn, phải tìm ra ai đó chịu trông nom nhà cửa và chăm sóc cô. Vậy là ông liền mời cô em chưa chồng của mẹ cô, dì cô, đến ở cùng. Bà ta đồng ý đến.”

            Matilda chăm chú lắng nghe. “Bà ta bao nhiêu tuổi khi chuyển đến ạ?” cô bé hỏi.

            “Không già lắm,” Cô Honey đáp. “Cô có thể nói là đâu khoảng 30. Nhưng ngay từ đầu cô đã ghét bà ta. Cô nhớ mẹ kinh khủng. Và dì không phải là người tốt. Bố cô không biết điều đó vì ít khi ở nhà, còn khi ông ở nhà thì bà ta lại cư xử khác hẳn.”

            Cô Honey ngừng lại, nhấm nháp chút trà. “Cô không nghĩ tại sao mình lại đi kể chuyện này cho em nghe nữa,” cô bảo, giọng bối rối.

            “Kể tiếp đi cô,” Matilda bảo. “Đi mà.”

            “Ừ, rồi thì bi kịch thứ hai xảy ra.” Cô Honey tiếp tục. “Khi cô lên năm, bố cô đột nhiên qua đời. Hôm trước ông còn ở đó, hôm sau ông đã ra đi. Vậy là cô còn lại một mình với bà dì. Bà ta trở thành người giám hộ cô. Bà ta có tất cả quyền mà một vị phụ huynh có với con cái mình. Và bằng cách này hay cách khác, bà ta trở thành người chủ thực sự của ngôi nhà.”

            “Bố cô làm sao mà mất?” Matilda hỏi.

            “Thật thú vị khi em hỏi điều đó,” Cô Honey đáp. “Lúc ấy cô còn quá nhỏ nên không thắc mắc gì chuyện ấy, nhưng sau này cô phát hiện ra là có nhiều bí ẩn quanh cái chết của ông.”

            “Thế người ta không biết vì sao ông ấy chết à?” Matilda hỏi.

            “Không chính xác là thế,” Cô Honey ngập ngừng đáp. “Em biết đấy, không ai tin ông ấy lại làm thế. Ông ấy là người rất có lý trí và cực kỳ tỉnh táo.”

            “Làm gì cơ?” Matilda hỏi.

            “Tự tử.”

            Matilda sửng sốt.

            “Ông ấy làm thế thật à?” cô há hốc mồm ra hỏi.

            “Trông thì có vẻ thế,” Cô Honey đáp. “Nhưng ai mà biết được?” Cô nhún vai, quay mặt đi, nhìn đăm đăm ra ngoài khung cửa sổ nhỏ tin hin.

            “Em biết cô đang nghĩ gì,” Matilda bảo. “Cô nghĩ là bà dì giết bố cô và làm cho nó trông có vẻ một vụ tự tử.”

            “Cô không nghĩ gì cả,” Cô Honey đáp. “Không ai nghĩ thế nếu không có bằng chứng.”

            Căn phòng nhỏ trở nên yên lặng. Matilda để ý thấy đôi bàn tay đang cầm cái cốc run lên nhè nhẹ. “Chuyện gì xảy ra sau đó?” cô bé hỏi. “Chuyện gì xảy ra khi cô còn lại một mình với bà dì? Bà ta có đối tốt với cô không?”

            “Tốt ư?” Cô Honey đáp. “Bà ta là một con quỷ. Ngay khi bố cô không còn ở đó để ngăn đường cản lối, thì bà ta biến thành nỗi kinh hoàng luôn. Đời cô hóa cơn ác mộng.”

            “Bà ta đã làm gì với cô?” Matilda hỏi.

            “Cô không muốn nói về chuyện đó,” Cô Honey đáp. “Nó quá khủng khiếp. Nhưng rốt cuộc cô trở nên khiếp sợ, đến nỗi cứ thấy bà ta bước vào phòng là cô run bắn cả lên. Em phải hiểu là cô chưa bao giờ có tính cách mạnh mẽ như em. Cô luôn rụt rè, nhút nhát.”

            “Cô không có người thân nào khác à?” Matilda hỏi. “Cô chú hay bà con hàng họ gì đấy, người có thể tới trông nom cô?”

            “Theo cô biết thì không có ai,” Cô Honey đáp. “Họ đều mất hoặc di cư sang Úc cả rồi. Mà giờ tình hình vẫn vậy, cô e là thế.”

            “Vậy là cô lớn lên trong ngôi nhà đó, một mình với bà dì,” Matilda tiếp lời. “Nhưng chắc cô cũng phải tới trường.”

            “Dĩ nhiên rồi,” Cô Honey. “Cô học ở trường em đang học đấy. Nhưng cô sống ở nhà.” Cô Honey ngừng lại, nhìn chăm chăm xuống cái cốc trà cạn láng của mình. “Cô nghĩ mình đang cố giải thích cho em hiểu,” cô nói tiếp, “là sau nhiều năm cô trở nên hoàn toàn sợ hãi và bị bà dì quỷ quái ấy khống chế, đến nỗi mỗi lần bà ta ra lệnh, dù lệnh có là gì, thì cô cũng lập tức tuân theo. Điều đó có thể xảy ra, em biết đấy. Và khi cô lên 10, thì cô biến thành nô lệ của bà ta. Cô làm tất cả mọi việc trong nhà. Cô dọn giường, giặt giũ, là ủi quần áo cho bà ta. Cô nấu nướng. Cô học cách làm hết thảy mọi thứ.”

            “Nhưng chắc cô cũng phải than phiền với ai đó chứ?” Matilda hỏi.

            “Với ai được cơ?” Cô Honey đáp. “Mà dù sao, cô cũng quá sợ để có thể mở mồm ra nói. Cô bảo em rồi, cô là nô lệ của bà ta mà.”

            “Bà ta có đánh cô không?”

            “Ta không đi vào chi tiết nhé,” Cô Honey bảo.

            “Ôi thật là gớm ghiếc,” Matilda kêu lên. “Cô có khóc suốt không?”

            “Chỉ khi ở một mình thôi,” Cô Honey đáp. “Cô không được khóc trước mặt bà ta. Nhưng cô sống trong sợ hãi.”

            “Chuyện gì xảy ra sau khi cô học xong?” Matilda hỏi.

            “Cô là một học sinh sáng dạ,” Cô Honey đáp. “Cô có thể dễ dàng vào đại học. Song điều đó không thể xảy ra được.”

            “Sao lại không, hở Cô Honey?”

            “Vì người ta cần cô làm việc ở nhà.”

            “Vậy làm sao cô trở thành giáo viên được?” Matilda hỏi.

            “Có một trường là Trường Cao đẳng Đào tạo Giáo viên ở Reading,” Cô Honey bảo. “Nó cách đây chỉ có 40 phút đi xe buýt. Cô được phép tới đó, với điều kiện là chiều nào cũng phải về thẳng nhà, giặt ủi, lau dọn nhà cửa, và nấu bữa tối.”

            “Lúc đó cô bao nhiêu tuổi?” Matilda hỏi.

            “Khi tới học ở Trường Cao đẳng Đào tạo Giáo viên thì cô 18 tuổi,” Cô Honey bảo.

            “Cô chắc là dọn đồ rồi bỏ đi luôn nhỉ?” Matilda hỏi.

            “Không, cho tới khi cô có việc làm,” Cô Honey đáp. “Và đừng quên, cô lúc đó bị bà dì khống chế tới độ không dám cãi lại. Em không tưởng tượng được việc bị một tính cách cực kỳ mạnh mẽ kiểm soát hoàn toàn là như thế nào đâu. Nó biến em thành ra thạch nhão ấy. Vậy đó. Đó là chuyện buồn của đời cô. Giờ thì cô nói đủ rồi.”

            “Xin cô đừng ngừng lại,” Matilda bảo. “Chưa xong đâu. Làm thế nào mà rốt cuộc cô thoát khỏi tay bà dì và tới sống ở đây, trong ngôi nhà nhỏ bé buồn cười này?”

            “À, đó là chuyện hay đấy,” Cô Honey đáp. “Cô tự hào về nó lắm.”

            “Kể cho em nghe đi,” Matilda nài nỉ.

            “Ừ,” Cô Honey bảo, “khi cô tìm được việc, thì bà dì bảo là cô nợ bà ta rất nhiều tiền. Cô hỏi sao lại thế. Thì bà ta bảo, ‘Vì tao nuôi mày mấy năm ròng và mua cho mày bao nhiêu là quần áo, giày dép!’ Bà ta bảo số tiền đó lên đến hàng nghìn bảng, và cô phải trả lại bằng cách đưa hết lương trong 10 năm tới cho bà ta. ‘Tao sẽ cho mày 1 đồng làm tiền tiêu tuần,” bà ta bảo. ‘Nhưng tất cả chỉ có thế.’ Bà ta thậm chí còn dàn xếp với ban giám hiệu để chuyển thẳng lương của cô vào nhà băng của bà ta. Bà ta bắt cô ký giấy chuyển tiền.”

            “Cô không nên làm thế,” Matilda bảo. “Lương lậu là cơ hội tự do của cô mà.”

            “Cô biết, cô biết,” Cô Honey đáp. “Nhưng khi đó cô gần như cả đời là nô lệ của bà ta và chả có tí can đảm hay khí phách gì để nói không cả. Cô vẫn sợ bà ta chết đi được. Bà ta vẫn có thể làm cô đau thật đau mà.”

            “Vậy làm thế nào cô trốn đi được?” Matilda hỏi.

            “À,” lần đầu tiên Cô Honey mỉm cười nói, “đó là 2 năm về trước. Và đó là chiến thắng vang dội nhất của cô.”

            “Kể cho em nghe đi,” Matilda bảo.

            “Cô thường dậy rất sớm, ra ngoài đi bộ trong khi dì cô vẫn ngủ,” Cô Honey kể. “Và một ngày nọ cô tình cờ nhìn thấy túp lều nhỏ tí này. Nó trống không. Cô tìm ra người chủ của nó. Đó là một bác nông dân. Cô tới gặp bác ấy. Nông dân cũng dậy rất sớm. Bác ấy đang vắt sữa bò. Cô hỏi bác ấy là liệu cô có thể thuê túp lều này được không. ‘Cô không sống ở đấy được đâu!’ bác ấy bảo. ‘Ở đấy chả có tiện nghi gì, không nước non, không gì cả!’

            “‘Tôi muốn sống ở đấy,’ cô bảo thế. ‘Tôi là người lãng mạn. Tôi yêu nó mất rồi. Cho tôi thuê nhé.’

            “‘Cô điên rồi,’ bác ấy bảo. ‘Nhưng nếu cô đã quyết thì thôi đành chịu vậy. Tiền thuê là 10 xu một tuần.’

            “‘Đây là tiền trả trước một tháng,’ cô bảo, đưa luôn bác ấy 40 xu. ‘Và cảm ơn bác rất nhiều!’”

            “Hay thật!” Matilda kêu lên. “Vậy là đột nhiên cô có nhà của mình! Nhưng làm sao cô can đảm nói điều đó ra với bà dì nhỉ?”

            “Gay go đấy,” Cô Honey bảo. “Nhưng cô gò mình để làm được điều đó. Một buổi tối, sau khi nấu ăn xong, cô lên lầu, sắp ít đồ đạc của mình vào một cái thùng cạc-tông, rồi xuống lầu, thông báo với bà ấy là cô đi. ‘Cháu thuê nhà rồi ạ,’ cô bảo.

            “Dì cô hét ầm lên. ‘Thuê nhà à!’ bà ta gầm rú. ‘Làm sao mày có thể thuê nhà khi trong túi chỉ có 1 đồng/tuần hả?’

            “‘Cháu vừa làm thế xong,’ cô bảo.

            “‘Thế sao mày còn tiền mua đồ ăn thức uống?’

            “‘Cháu sẽ cố,’ cô lắp bắp và lao ra cửa trước.”

            “Ôi cô giỏi quá!” Matilda reo lên. “Vậy là cuối cùng cô cũng được tự do!”

            “Cuối cùng cô cũng được tự do,” Cô Honey bảo. “Cô không thể tả cho em cảm giác đó tuyệt vời thế nào đâu.”

            “Nhưng đúng là suốt 2 năm qua, cô đã cố sống ở đây với số tiền 1 đồng/tuần thôi à?” Matilda hỏi.

            “Dĩ nhiên phải thế rồi,” Cô Honey đáp. “Cô trả 10 xu tiền nhà, còn lại mua dầu thắp bếp, thắp đèn, ít trà, sữa, bánh mì và bơ cứng. Thật sự thì cô chỉ cần có thế. Như cô bảo rồi đấy, cô có bữa trưa đầy ú ụ ở trường.”

            Matilda chằm chằm nhìn cô giáo. Việc Cô Honey làm thật là can đảm. Đột nhiên cô trở thành người hùng trong mắt Matilda. “Vào mùa đông cô có lạnh lắm không?” cô bé hỏi.

            “Cô có cái bếp nhỏ rồi,” Cô Honey bảo. “Em sẽ ngạc nhiên khi biết cô làm thế nào để khéo co cho ấm.”

            “Cô có giường ngủ không, Cô Honey?”

            “Chính xác thì không,” Cô Honey đáp, miệng lại mỉm cười. “Nhưng người ta bảo ngủ trên nền đất cứng thì rất tốt cho sức khỏe.”

            Lập tức Matilda nhìn nhận toàn bộ sự việc một cách cực kỳ rõ ràng. Cô Honey cần được giúp đỡ. Cô ấy không thể cứ sống thế này mãi. “Cô có khi còn khá hơn,” cô bé bảo, “nếu bỏ việc và sống nhờ vào tiền trợ cấp thất nghiệp đấy, Cô Honey ạ.”

            “Cô không bao giờ làm thế,” Cô Honey đáp. “Cô thích dạy học.”

            “Bà dì kinh khiếp của cô,” Matilda lại bảo, “em cho là bà ấy vẫn sống trong ngôi nhà cổ xinh xắn của cô nhỉ?”

            “Rất nhiều là đằng khác,” Cô Honey bảo, “Bà ấy chưa tới 50 tuổi. Bà ấy còn nhiều thời gian sống ở đó lắm.”

            “Mà cô có nghĩ là bố cô thật sự muốn bà ấy chiếm căn nhà mãi hay không?”

            “Cô chắc là bố cô không muốn thế,” Cô Honey đáp. “Phụ huynh thường cho phép người giám hộ ở lại nhà trong một khoảng thời gian nhất định, nhưng hầu hết người ta đều ủy thác cho đứa trẻ. Căn nhà sẽ trở thành tài sản của đứa trẻ khi nó lớn lên.”

            “Vậy chắc chắn đó là nhà của cô rồi?” Matilda hỏi.

            “Người ta không bao giờ tìm thấy di chúc của bố cô,” Cô Honey đáp. “Hình như ai đó hủy nó mất rồi.”

            “Khỏi nói cũng biết ngay là ai mà,” Matilda nói.

            “Ừ khỏi nói,” Cô Honey đáp lại.

            “Nhưng nếu không có di chúc, thì Cô Honey ơi, ngôi nhà tự khắc phải thuộc về cô chứ. Cô là người có quan hệ gần gũi nhất với bố mẹ cô mà.”

            “Cô biết là thế,” Cô Honey đáp. “Nhưng dì cô đã lập ra tờ giấy mạo danh bố cô, viết là ông trao ngôi nhà cho cô em vợ để đền đáp công ơn bà ấy đã chăm sóc cô. Cô chắc đó là giấy tờ giả mạo. Nhưng không ai chứng minh được điều đó cả.”

            “Sao cô không thử chứng minh điều đó?” Matilda hỏi. “Sao cô không thuê một luật sư giỏi và làm cho ra ngô ra khoai chứ?”

            “Cô không có tiền để làm việc đó,” Cô Honey đáp. “Và em phải nhớ dì cô là một nhân vật rất được cộng đồng tôn trọng. Bà ấy có ảnh hưởng lớn lắm.”

            “Bà ta là ai thế?” Matilda hỏi.

            Cô Honey ngập ngừng giây lát. Rồi cô nhỏ nhẹ bảo, “Bà Trunchbull.”